‘Een aangepast schoolboek, wat is dat eigenlijk?’

Bij Dedicon spreken talloze vrijwilligers dagelijks school- en studieboeken in. Maar als je denkt dat deze gesproken boeken hetzelfde zijn als de commerciële luisterboeken, dan heb je het mis. Voordat blinde en slechtziende leerlingen ermee overweg kunnen, moeten onze audiobestanden worden bewerkt. Bijvoorbeeld door het toevoegen van een duidelijke structuur. Hierdoor kan een blinde of slechtziende leerling gemakkelijk naar een volgende pagina, hoofdstuk of paragraaf navigeren zonder opnieuw het hele boek te hoeven afspelen. In veel gevallen voegen we ook beeldbeschrijvingen toe, maakt Dedicon versneld en vertraagd afspelen met een goede kwaliteit audio mogelijk en zorgen we ervoor dat de lezer bladwijzers kan instellen. Mooi, toch!

The sky is the limit 

Behalve de aangepaste schoolboeken in audio zijn er ook tekstbestanden voor blinde leerlingen die hun boeken graag op een computer lezen. En net als de gesproken schoolboeken, bewerkt Dedicon ook deze tekstbestanden eerst. Zo geven we een duidelijke structuur om makkelijk door het boek te navigeren,  en de paginering komt overeen met het originele boek. Ook kan de gebruiker aantekeningen maken. Verder voorzien we het bestand van technische instructies voor gebruik op verschillende apparaten. Het document heeft bovendien een lineaire volgorde waarop de teksten worden voorgelezen . Dat klinkt logisch, maar is ook nodig, zeker als het om drukke pagina’s gaat. Zo heb je bijvoorbeeld geen kaderteksten in het midden van de lopende tekst.

Gaat het om schoolboeken voor het basisonderwijs, dan voert Dedicon ook didactische aanpassingen door op de tekstbestanden. Je moet dan denken aan opdrachten die blinde leerlingen niet kunnen maken; hiervoor worden dan alternatieve formuleringen bedacht. Of we beschrijven de afbeeldingen en geven aanwijzingen hoeveel vragen er nog volgen.
Eenmaal bewerkt kunnen blinde leerlingen de tekstbestanden eenvoudig met de voorleesfunctie op de computer laten voorlezen. Of met een speciaal toetsenbord in braille (brailleleesregel) zelf lezen. The sky is the limit!

Bedienbaar en begrijpelijk

Terugkomend op de vraag wat nu een toegankelijk schoolboek is. Kortgezegd: het schoolboek is op zodanige manier aangepast, dat het boek voor blinde en slechtziende leerlingen eenvoudig te bedienen en te begrijpen is en correct kan worden weergegeven door een afspeelapparaat. Let wel, niet de inhoud van schoolboeken wordt aangepast, maar alleen de vorm. Iedere blinde of slechtziende leerling krijgt dus dezelfde lesstof als ziende klasgenoten aangeboden, alleen op een andere manier. Zo kan iedereen volwaardig meedoen, of je nu kunt zien of niet.