Zelf toegankelijk maken: kleur & contrast

Handige tips en voorbeelden

Wil je zelf lesmateriaal toegankelijk maken, zodat ook leerlingen met een visuele beperking ermee uit de voeten kunnen? Hoe gebruik je bijvoorbeeld kleur en contrast op zo'n manier dat opdrachten en toetsen goed waarneembaar zijn voor iedereen? Onze expert geeft praktische tips en adviezen die je heel eenvoudig zelf kunt toepassen.

Waarom zorgen voor toegankelijk kleurgebruik?

Kleuren vrolijken een pagina op, maar niet voor iedereen zijn kleuren even toegankelijk. Voor slechtziende leerlingen kan kleur bepalend zijn voor het wel of niet kunnen lezen van tekst. Kleuren kunnen een pagina ook heel erg druk maken; dyslectische leerlingen vinden een rustige uitstraling fijn werken. En leerlingen die kleurenblind zijn, zien geen verschil tussen (sommige) kleuren.

Wat kun je doen?

Twee verschillende afbeeldingen van hetzelfde onderwerp in een schoolboek (glas water op een krantenpagina). Linker afbeelding is een goed voorbeeld van kleurgebruik, rechts een minder goed voorbeeld van kleurgebruik.

In de rechterafbeelding (bad practice) zie je hoe kleuren voor onrust kunnen zorgen en de tekst ontoegankelijker kunnen maken. Je kunt het kleurgebruik vereenvoudigen door te zorgen voor een rustige opmaak, zoals in de linkerafbeelding (good practice). Verder is het ook belangrijk rekening te houden met de volgende aspecten:

Voor- achtergrondkleuren. Zorg dat er genoeg contrast tussen de voor- en achtergrondkleuren zit. Dat leest voor iedereen prettig en het geeft een stukje rust. Slechtziende leerlingen hebben veel baat bij een goed contrast. Welke kleuren hebben een goed contrast? Bijvoorbeeld wit op zwart, of zwart op wit. Maar ook zwart op geel of geel op zwart zijn veelgebruikte combinaties.
Contrastsoftware. Vaak hebben slechtziende leerlingen zelf de software die het contrast op het beeldscherm aanpast. Zorg dat jouw digitaal lesmateriaal er in die kleuren goed uitziet. Ook is het belangrijk dat leerlingen zelf de kleuren in je materiaal kunnen aanpassen. Dat is nodig voor leerlingen die niet van die software gebruik maken, maar wel graag lezen met contrastkleuren. Zo kun je een contrast-selector toevoegen, zodat iedere bezoeker de website in contrast kan lezen als hij dat wil. Die vind je rechts bovenaan op deze website.
Betekenis van kleur. Het is belangrijk dat een kleur niet de enige manier is waarop de inhoud wordt duidelijk gemaakt. Zorg ervoor dat er een tekstueel alternatief is, zodat ook je leerlingen die geen kleuren kunnen onderscheiden de inhoud begrijpen. Zoals leerlingen die kleurenblind zijn. Voor gekleurde tekst geldt dat natuurlijk niet. Zorg er dan voor dat de betekenis van de kleur ook op een andere manier duidelijk wordt. Het voorbeeld laat de juiste en de verkeerde werkwijze zien.

Meerkeuzevraag met een juist en onjuist kleurgebruik

Hoe controleer je of het werkt?

Vraag feedback van je leerlingen: welke kleuren vinden zij fijn om mee te werken?
Zet in de instellingen van je besturingssysteem onder toegankelijkheidsinstellingen kleuren en kleurfilters uit om snel te testen wat de gevolgen van het kleurgebruik zijn.
Hoe weet je of kleuren genoeg contrast hebben (minimaal 4,5:1)? Dat kun je technisch checken met bijvoorbeeld contrastratio of contrastchecker.
Op de website van Anysurfer vind je meer informatie over hoe informatie presenteert voor mensen die geen kleuren onderscheiden.