Zelf toegankelijk maken: Word-bestanden
Je eigen lesmateriaal toegankelijk maken in Word
Leerlingen die blind zijn hebben ook baat bij lesmateriaal dat in de vorm van een Word-document wordt aangeboden. Met hun brailleleesregel kunnen ze de digitale teksten gewoon lezen. Overigens zijn niet alle digitale documenten toegankelijk, een pdf bijvoorbeeld. Een goed opgemaakt Word-document is dat wel. Ook de Edu-tekstbestanden van Dedicon zijn toegankelijk. Dit zijn schoolboeken die we omzetten in Word-bestanden voor leerlingen met een visuele beperking.
Wat kun je doen?
Wanneer je ervoor zorgt dat je leerlingen kunnen beschikken over een versie van je lesmateriaal in Word, kunnen zij zelf keuzes maken die aansluiten bij de manier waarop zij graag lezen. In een Word-document kun je bijna alles aanpassen. En je kunt het gemakkelijk printen. Bied naast een Word-bestand ook een pdf-versie aan. Een pdf-versie borgt namelijk de inhoud.
- Toegankelijk. Voor leerlingen met een visuele beperking is Word een toegankelijke manier om tekst te lezen. Manager Toegankelijkheid Hans Beerens beschrijft hoe je de toegankelijkheid van een Word-document kunt controleren.
- Auditieve ondersteuning. Een tekst in Word is eenvoudig te voorzien van auditieve ondersteuning met een computerstem. In recente versies van Word is het mogelijk teksten te laten voorlezen. Deze functie kun je aan de werkbalk 'snelle toegang' toevoegen. Zo heb je hem altijd paraat.
- Aanpassen voorkeuren. Voor leerlingen die dyslectisch of slechtziend zijn, kan het fijn zijn om de achtergrondkleur aan te passen. Dit kan in het menu bij het onderdeel Ontwerpen. Naast de achtergrondkleur kun je natuurlijk nog veel meer aanpassen voor een fijne leeservaring, zoals letterkleuren en lettertypes.
- Printen. Overigens vinden niet alle leerlingen het prettig om van een scherm te lezen. Vooral aan het einde van de schooldag raken leerlingen vermoeid. Dan is lezen van een scherm lastiger dan van papier. Leerlingen kunnen het Word-bestand dat ze zelf hebben aangepast gemakkelijk printen als ze dat willen.
- Papier. Zorg dat er op school printpapier in verschillende kleuren of tinten beschikbaar is. Sommige leerlingen vinden wit papier niet prettig, zij lezen liever van bladzijden in off-white. Er is overigens niet bewezen dat leerlingen met dyslexie beter of sneller zouden lezen wanneer zij lezen van gekleurd papier. Het gaat echt om persoonlijke voorkeuren.
Wat kun je beter niet doen?
- Een kopie van een met de hand geschreven tekst aanbieden.
- Een kopie van slechte kwaliteit aanbieden (kopie van kopie van…).
- Leerlingen met dyslexie voorzien van geprint materiaal op A3-formaat: de meerderheid van deze leerlingen vindt dit niet prettig. Veel leerlingen ervaren het gebruik als stigmatiserend en bij het lezen raken zij het overzicht binnen de tekst kwijt.
- Voor alle leerlingen hetzelfde document printen.
- Alleen een digitaal document aanbieden waarin geen veranderingen kunnen worden aangebracht.
- Een blinde leerling een document aanbieden dat niet toegankelijk is, zoals een foto-pdf.
- Een tekst aanbieden op glimmend (glossy) papier. In een ruimte die wordt verlicht door kunstlicht is het extra vermoeiend om te tekst goed te kunnen lezen.
- Dun doorschijnend papier gebruiken. Bij het gebruik van dit soort papier schijnt de print op de achterkant door en dat is verwarrend en extra vermoeiend.
Hoe controleer je of het werkt?
Laat de leerlingen (eventueel met hun ouders) verschillende mogelijkheden uitproberen en houd bij wanneer het lezen goed gaat.